Wydawca treści
Ochrona Lasu
Ochrona lasu wykorzystuje praktyczną wiedzę leśną o sposobach, środkach i czynnościach mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa i stworzenia warunków do prawidłowego wzrostu i rozwoju lasów. Zadaniami ochrony lasu są: poznanie czynników chorobotwórczych, badanie przyczyn powstawania chorób lasu, opracowywanie sposobów likwidacji źródeł chorób lasu, prowadzenie profilaktyki i terapii leśnej.
Ochrona lasu wykorzystuje praktyczną wiedzę leśną o sposobach, środkach i czynnościach mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa i stworzenia warunków do prawidłowego wzrostu i rozwoju lasów. Zadaniami ochrony lasu są: poznanie czynników chorobotwórczych, badanie przyczyn powstawania chorób lasu, opracowywanie sposobów likwidacji źródeł chorób lasu, prowadzenie profilaktyki i terapii leśnej.
Ochrony lasu nie można rozpatrywać jako osobnej dziedziny nauki i w oderwaniu od innych działów wiedzy o gospodarce leśnej. Ochrona lasu wiąże się ściśle z typologią leśną, ekologią, urządzaniem lasu, hodowlą, użytkowaniem i łowiectwem. W ramach ochrony lasu znajduje się również ogólnie pojęta ochrona przyrody.
Zagrożenia dzieli się na trzy grupy:
- abiotyczne – ekstremalne zjawiska atmosferyczne (np. silne wiatry, śnieg, ulewne deszcze, wysokie i niskie temperatury);
- biotyczne (np. szkodliwe owady, grzyby patogeniczne, ssaki roślinożerne);
- antropogeniczne – wywołane przez człowieka (np. pożary, zanieczyszczenia przemysłowe, zaśmiecanie lasu).
Zagrożenia abiotyczne
Z grupy zagrożeń abiotycznych na terenie Nadleśnictwa Przedbórz znaczenie mają: niedobór lub nadmiar wilgoci oraz w mniejszym stopniu silne wiatry i przymrozki.
20 lipca 2007 roku przez Nadleśnictwo Przedbórz przetoczyła się nawałnica, która zmiotła z powierzchni ponad 1 500 ha lasu, a kolejne 2 000 ha uszkodziła.
Ogrom zniszczeń spowodował nadzwyczajne zagrożenie dla środowiska poprzez:
- występujące zagrożenia pożarowe w związku z nagromadzeniem materiału łatwopalnego,
- niebezpieczeństwa niekontrolowanego rozwoju owadów, grzybów i chorób lasu zagrażających innym obszarom leśnym,
- zagrożenie występującej bioróżnorodności flory i fauny.
Tak duża skala szkód i zagrożeń wymagała niestandardowego postępowania przy udostępnianiu terenu, pozyskaniu, sprzedaży i wywozie drewna oraz odnawianiu powierzchni.
Prace związane z odnawianiem powierzchni pohuraganowej rozpoczęto wiosną 2008 roku,
a zakończono jesienią 2010 roku.
Zagrożenia biotyczne
Do czynników biotycznych, które mogą powodować niekorzystne zmiany w lasach zalicza się:
- skład gatunkowy
Dominacja gatunków iglastych i niezgodność składu gatunkowego z siedliskiem, są czynnikami zwiększającymi podatność lasów na wpływ innych szkodliwych czynników (np. szkodniki owadzie, grzyby pasożytnicze, szkody od wiatru).
Na terenie Nadleśnictwa Przedbórz większość drzewostanów jest zgodna, bądź częściowo zgodna z siedliskiem. Niekorzystnym zjawiskiem jest natomiast dominacja sosny, której udział wynosi 90,4% powierzchni Nadleśnictwa.
- Zagrożenia ze strony czynników owadzich
Szczególnie duże szkody w lesie wyrządzają w czasie masowych pojawów, owady roślinożerne, uszkadzające tkanki drzew i krzewów. Ze względu na pozycję w łańcuchu chorobotwórczym, szkodniki klasyfikuje się następująco:
- pierwotne, atakujące drzewostany nie uszkodzone dotychczas przez inne czynniki. Największe szkody w Nadleśnictwie powodują: brudnica mniszka i barczatka sosnówka. Obserwowano też większą aktywność boreczników. Problem w ostatnim czasie stanowią także pędraki chrabąszczy;
- wtórne, atakujące drzewostany osłabione działaniem innych czynników. Szkodniki wtórne zagrażają głównie na terenach przylegających do zakładów przerabiających drewno. Na gruntach porolnych oraz w drzewostanach osłabionych pożarem obserwuje się zagrożenie ze strony przypłaszczka granatka.
- nękające, nie powodują zamierania drzewostanów, lecz ich osłabienie i zniekształcenie.
Występowanie szkodników pierwotnych jest monitorowane poprzez wykładanie pułapek feromonowych i prowadzenie jesiennych poszukiwań szkodników sosny.
- Zagrożenia ze strony grzybów pasożytniczych
Najczęściej występującymi chorobami odgrzybowymi na terenie Nadleśnictwa są: huba korzeni i opieńkowa zgnilizna korzeni. Huba korzeni występuje przede wszystkim w drzewostanach sosnowych na gruntach porolnych. Do innych chorób, o niewielkim znaczeniu należą: zgorzel siewek, mączniak dębu, osutka sosny i obwar sosny.
- Zagrożenie ze strony ssaków roślinożernych
Szkody powodowane przez ssaki roślinożerne polegają na
- zgryzaniu pędów młodych drzew przez sarny, jelenie, łosie, zające i króliki;
- spałowaniu drzew przez jelenie i łosie,
- osmykiwanie drzew przez samce jeleniowatych,
- zadeptywaniu upraw przez jeleniowate i dziki,
- uszkadzanie systemów korzeniowych przez drobne gryzonie,
- uszkadzanie drzewostanów przez bobry
W lasach Nadleśnictwa Przedbórz, szkody od zwierzyny dotychczas mają niewielkie znaczenie gospodarcze, w związku z czym Nadleśnictwo ogranicza się do działań profilaktycznych polegających na: palikowaniu poszczególnych drzewek i zakładaniu osłonek w uprawach zagrożonych. Ograniczenie szkód następuje także poprzez odpowiednio prowadzona gospodarkę łowiecką.
Zwiększa się ilość szkód wyrządzanych przez bobry. Występują one niemal wszędzie tam, gdzie drzewostany sąsiadują z ciekami wodnymi.
Zagrożenia antropogeniczne
W świetle postępującej ekspansji infrastruktury technicznej, związanej z dynamiką rozwoju gospodarczego kraju, czynniki pochodzenia antropogenicznego stanowią w ostatnim okresie największe zagrożenie dla trwałości ekosystemów leśnych. Podejmowane są działania polegające głównie na łagodzeniu skutków ich działania.
Do zagrożeń składających się na oddziaływanie antropogeniczne zaliczamy:
- zanieczyszczenie powietrza i imisje przemysłowe,
- zagrożenia związane z transportem,
- zagrożenia związane z gospodarką odpadami,
- zagrożenia związane z nadmierną penetracją lasów przez człowieka,
- szkodnictwo leśne powodowane przez człowieka.
Najpoważniejszym z zagrożeń jest zagrożenie pożarowe ze względu na rozmiar szkód wyrządzanych przez ogień. Największe zagrożenie występuje w okresie wczesnej wiosny oraz wakacji. Zdarzają się także celowe podpalenia.
Nadleśnictwo Przedbórz zostało zakwalifikowane do I - szej kategorii (najwyższej) zagrożenia pożarowego.
Kwalifikacji tej dokonano na podstawie:
- udziału siedlisk borowych, drzewostanów iglastych i młodszych klas wieku na tych siedliskach,
- stopnia penetracji lasów przez człowieka,
- warunków atmosferycznych,
- zagęszczenia sieci dróg komunikacyjnych,
- rozmieszczenia zakładów przemysłowych oraz osad ludzkich wśród lasów.